Нисэхгүй нисэх онгоцны эсрэг талбарт лазер зэвсгийн хэрэглээний судалгаа

Лазер зэвсгийн системүүд нь чиглэсэн эрчим хүчний зэвсгийн үндсэн тоног төхөөрөмж болохын хувьд зорилтот гадаргуу дээр тасралтгүй үйлчилдэг өндөр энерги бүхий лазер туяаг ялгаруулж, устгах, цацраг туяа зэрэг физик нөлөөллийг ашиглан нарийн гэмтэлд хүргэдэг. Тэд баллистик пуужингаар саатуулах, агаар-агаар/газар-агаар пуужингийн довтолгооноос хамгаалах, газрын бай руу нарийн цохилт өгөх зэрэг байлдааны даалгавруудыг үр дүнтэй гүйцэтгэж чадна. Уламжлалт кинетик энергийн зэвсгүүдтэй харьцуулахад лазерын зэвсэг нь гэмтлийн өндөр нарийвчлал, хурдан хариу үйлдэл үзүүлэх, ашиглалтын зардал маш сайн үр ашигтайгаар тодорхойлогддог үе үеийн давуу талыг олж авсан нь цэргийн технологийн дэлхийн хөгжлийн гол чиглэлүүдийн нэг болжээ.

Үүний зэрэгцээ UAV (Unned Aerial Vehicle) технологийг эрчимтэй хөгжүүлж, сурталчлах нь цэргийн тагнуул, байлдааны талбарт тандалт, нарийн цохилт, иргэний логистик, газарзүйн хэмжилт зэрэг янз бүрийн салбарт чухал үүрэг гүйцэтгэх боломжийг олгосон. Гэсэн хэдий ч энэ нь нисэгчгүй нисэх онгоцны аюул заналхийллийг улам бүр нэмэгдүүлж байна. Одоогийн байдлаар дэлхийн 100 гаруй улс орон цэргийн зориулалттай нисгэгчгүй нисгэгчгүй онгоцуудыг суурилуулж байгаа бөгөөд эдгээрийн дотор жижиг арилжааны нисэгчгүй онгоцуудыг хямд өртөгтэй үхлийн зэвсгийн тавцан болгон хялбархан өөрчлөх боломжтой. Уулын Карабахын мөргөлдөөн, Орос-Украины мөргөлдөөн зэрэг бүс нутгийн халуун цэгүүдэд нисэгчгүй нисэх онгоцны тэгш хэмтэй бус байлдааны үр нөлөөг бүрэн харуулсан. Ялангуяа түгшүүртэй зүйл бол UAV-ын байлдааны горим бий болсон явдал юм. 2022 оны Уулын Карабахын мөргөлдөөний үеэр амиа золиослогч 50 нисэгчгүй нисэгчгүй нисдэг тэрэгний кластер халдлага нь ийм хямд өртөгтэй ханасан довтолгоонд хариу өгөхдөө уламжлалт агаарын довтолгооноос хамгаалах системийн үр ашгийн тэнцвэргүй байдлын эргэлзээг шууд илчилсэн юм. Ийм нөхцөлд нисэгчгүй нисэх онгоцны эсрэг технологи нь янз бүрийн улс орны үндэсний батлан ​​​​хамгаалах салбарт судалгааны төв болж байна. Хэцүү алах зэвсгийн хувьд лазерын зэвсэг нь өвөрмөц давуу талтай нь UAV эсрэг системийн таслан зогсоох гол хэрэгсэл болж, тэдгээрийн хэрэглээ нь техникийн үзүүлэх шатнаас практик хэрэглээний үе шат руу шилжсэн.

Гэсэн хэдий ч UAV технологийн хурдацтай давталт нь шинэ сорилтуудыг авчирсан, учир нь FPV (First Person View) UAV болон оптик шилэн UAV гэх мэт шинэ төрлийн объектуудын хамгаалалтын хүндрэл ихээхэн нэмэгдсэн. Хөгжиж буй UAV-ийн аюул занал, байлдааны хэв маягийг даван туулахын тулд UAV-ийн зорилтот шинж чанаруудад гүнзгий дүн шинжилгээ хийх, янз бүрийн зорилтот төрөл, байлдааны хувилбар, довтолгооны горимд тохирсон нисгэгчгүй нисэгчгүй нисэх онгоцны эсрэг лазер системийг хөгжүүлэх, ингэснээр тоног төхөөрөмжийг хөгжүүлэх, дизайн хийхэд эерэг удирдамж өгөх шаардлагатай байна. Нисэх онгоцны эсрэг нисгэгчгүй нисэх онгоцны салбарт лазерын зэвсгийг ашиглахад анхаарлаа хандуулж, лазер зэвсгийн техникийн үндэс суурь, хөгжлийн түүхийг эрэмбэлэн, лазерын эсрэг лазерын техникийн шаардлагууд болон нисгэгчгүй нисэгчгүй нисэх онгоцны эсрэг лазерын системийн бүрэлдэхүүнийг UAV-ийн зорилтот шинж чанаруудтай хослуулан авч үзэж, тэдгээрийн хэрэглээний давуу талуудад дүн шинжилгээ хийж, эцэст нь цаашдын хөгжлийн чиг хандлагыг тэсэн ядан хүлээж, холбогдох судалгааны лавлагаа өгөх болно.

2 Лазер зэвсгийн үйл ажиллагааны механизм ба хөгжлийн байдал

2.1 Лазер зэвсгийн үйл ажиллагааны механизм

Лазер зэвсгийн гэмтлийн үндсэн зарчим нь өндөр энерги бүхий лазер туяаг ашиглан бай гадаргууг цацрагаар цацаж, физик, химийн нарийн төвөгтэй урвалыг өдөөх бөгөөд энэ нь температурын өсөлт, тайрах, байны бүтэц, материалын шинж чанарт өөрчлөлт оруулах, улмаар электрон эд ангиудын эвдрэл, бүтцийн эвдрэлд хүргэдэг. Түүний техникийн цөм нь лазер үүсгэх, эрчим хүчийг нэмэгдүүлэх, нарийн төвлөрөл гэсэн гурван үндсэн холбоосыг агуулдаг.

Хүч чадлын түвшингээр нь ангилсан лазер зэвсгийг бага чадалтай, өндөр хүчин чадалтай гэж хоёр ангилж болно. Бага чадалтай лазерын зэвсэг нь голчлон байны гол бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг гацаах, нүд гялбах зорилготой бөгөөд одоогоор цэргүүдэд тоноглогдсон байна. Нөгөө талаас өндөр хүчин чадалтай лазер зэвсэг нь зорилтот бүтцийг эвдэж, хор хөнөөлтэй хохирол учруулах зорилготой. Тэдний технологи улам боловсронгуй болж, ирээдүйд орчин үеийн дайн тулаан, орон нутгийн мөргөлдөөнд гол үүрэг гүйцэтгэх болно. Лазер зэвсгийн системийг тээвэрлэх платформоор нь ангилж, байлдааны янз бүрийн хувилбаруудын хэрэгцээнд тохируулан усан онгоц, тээврийн хэрэгсэлд суурилуулсан, агаарт, газар, сансарт суурилсан төрөлд хувааж болно.

2.2 Лазер зэвсгийн хөгжлийн байдал

Лазер зэвсгийн судалгаа 1960-аад оноос эхэлсэн. Лазер технологи гарч ирэнгүүт өндөр чиглэлтэй, эрчим хүчний өндөр нягтрал, гэрлийн хурдны тархалт зэрэг өвөрмөц давуу талууд нь цэргийн салбарт олны анхаарлыг маш хурдан татав. АНУ, ЗХУ зэрэг цэргийн гүрнүүд бага чадалтай лазерын зэвсгийг турших, техникийн баталгаажуулалтад анхаарлаа хандуулж, холбогдох судалгааны хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхэд тэргүүлж байв.

1970-1980-аад он хүртэл лазер зэвсгийн судалгаа нь техникийн гүнзгий хайгуулын шатанд орсон. 'Өндөр эрчим хүчний лазерын системийг турших байгууламж (HELSTF)' болон 'Агаарын лазерын лаборатори (БҮХ)' зэрэг гол төслүүдээр дамжуулан АНУ, ЗХУ лазерын зэвсгийн техникийн боломж, агаар мандлын тархалтын шинж чанарыг системтэйгээр баталгаажуулсан. 1980-аад оны дунд үеэс сүүлч хүртэл судалгааны төвлөрөл аажмаар дунд чадалтай лазерын зэвсгийн хөгжилд шилжсэн. Тэдгээрийн дотроос АНУ-ын 'Агаарын лазерын лаборатори (БҮХ)' төсөл нь агаарт суурилсан платформ дээр лазер зэвсгийн дасан зохицох чадварыг олон тооны агаарын туршилтаар амжилттай баталжээ.

1990-ээд онд өндөр энергитэй лазер зэвсэг нь судалгааны үндсэн чиглэл болсон. АНУ-ын 'Тактикийн өндөр энергийн лазер (THEL)' төсөл пуужин саатуулах туршилтыг амжилттай гүйцэтгэсэн нь лазер зэвсгийг практикт ашиглах боломжийг анх баталжээ. Хэдийгээр энэ үе шатанд лазерын зэвсгийн хүч хязгаарлагдмал хэвээр байсан ч цуврал туршилтууд нь 21-р зуунд өндөр энергитэй лазер зэвсгийг хөгжүүлэх бат бөх суурийг тавьж, лабораториос байлдааны талбарт шилжихэд түлхэц өгсөн.

21-р зуунаас хойш өндөр эрчим хүчний лазер технологийн дэвшилтэт дэвшлийн ачаар агаарын лазерын зэвсэг эрчимтэй хөгжлийн үе шатанд оржээ. Төрөл бүрийн улс орнууд тоног төхөөрөмжийг жижигрүүлэх, платформд дасан зохицох чадвар, практик хэрэглээ зэрэг олон чухал үр дүнд хүрсэн. 2002 онд АНУ-ын Пуужингийн довтолгооноос хамгаалах агентлаг (MDA) 'Агаарын лазер (ABL)' төслийг эхлүүлж, мегаваттын ангиллын лазерыг Боинг 747 онгоцны тавцан дээр нэгтгэж, баллистик пуужингуудыг хөөргөх үе шатанд саатуулах зорилготой байв. Хэдийгээр ABL төсөл нь техникийн өндөр төвөгтэй байдал, зардал хэтэрсэний улмаас 2011 онд дуусгавар болсон ч түүний хуримтлуулсан агаарт суурилсан платформд дасан зохицох туршлага нь дараагийн судалгаанд үнэтэй дэмжлэг үзүүлсэн юм.

Одоогийн байдлаар дэлхийн олон улс орнууд лазерын зэвсгийг практикт байршуулах буюу технологийн гол ололт амжилтад хүрч байна: Оросын олон нийтэд ил болсон 'Пересвет' лазерын зэвсгийн системийг практикт байрлуулж, голчлон UAV болон пуужингаар саатуулах даалгавруудыг гүйцэтгэсэн; Израилийн бүтээсэн 'Төмөр туяа' өндөр эрчим хүчний лазерын хамгаалалтын систем нь пуужин, их бууны сум, нисгэгчгүй нисэх онгоцыг үр дүнтэй таслан зогсоох чадвартай; ХБНГУ-ын Rheinmetall компанийн бүтээсэн 'Өндөр эрчим хүчний лазерын зэвсгийн станц (HELWS)' нь 50 кВт-ын хүчин чадалтай бөгөөд UAV болон пуужинг таслах найдвартай чадвартай болохыг туршилтаар баталгаажуулсан. Түүнчлэн Франц, Япон, Энэтхэг зэрэг улсууд агаараас лазерын зэвсгийн салбарт идэвхтэй судалгаа хийж байна.

Хятад улс сүүлийн жилүүдэд агаарын лазерын зэвсгийн судалгааны ажилд гайхалтай үр дүнд хүрсэн. Хятадын Инженерийн Физикийн Академи, Хятадын Шинжлэх Ухааны Академийн Шанхайн Оптик, Нарийн Механикийн Хүрээлэн, Үндэсний Батлан ​​Хамгаалах Технологийн Их Сургууль зэрэг шинжлэх ухааны судалгааны байгууллагууд төрөл бүрийн өндөр хүчин чадалтай хатуу төлөвт лазер, шилэн лазерыг амжилттай бүтээж, олон цацрагийн хослол, дасан зохицох зэрэг гол технологид нээлт хийсэн. Хятадын Электроникийн Технологийн Групп болон Хятадын Хойд Аж Үйлдвэрийн Групп нь системийг нэгтгэх, туршилтын баталгаажуулалтад гайхалтай үр дүнд хүрсэн. Тэд газар болон агаарт хийсэн олон удаагийн туршилтаар нисэгчгүй нисэх онгоц болон пуужинг саатуулах лазерын зэвсгийн практик чадварыг бүрэн баталгаажуулсан. Хятад улс өндөр эрчим хүчний лазерын зэвсэг, зөөгч техникийг хөгжлийн гол чиглэл болгон жагсаасан бөгөөд цэрэг, иргэний технологийн цогц хөгжлийг идэвхтэй ахиулж байна. 'Бага өндрийн хамгаалагч' лазерын агаарын довтолгооноос хамгаалах систем, 'Чимээгүй анчин' лазер зэвсэг зэрэг техник хэрэгслийг дотоодын болон олон улсын батлан ​​хамгаалахын үзэсгэлэнд олон нийтэд дэлгэн үзүүлж байгаа нь Хятадын энэ салбарт техникийн хүчин чадалтайг харуулж байна.